Ptasia grypa – co zrobić gdy pojawi się w hodowli?

Ptasia grypa (Influenza ptaków) to choroba zakaźna, która kojarzona jest przede wszystkim z chorobą drobiu najmniej odpornego na patogeny tej infekcji. Ptasia grypa to poważne zagrożenie dla hodowców drobiu, które powoduje ogromne straty ekonomiczne na fermach dotkniętych wirusem. Wpływa to również na sytuację ekonomiczną branży drobiarskiej oraz wzrost cen mięsa. Wirus ptasiej grypy jest jednym z najlepiej rozpoznanych wirusów, ponieważ rozpoznano już kilkanaście podtypów (N i H) oraz około 140 szczepów. Do najgroźniejszych zalicza się szczepy H5 i H7 o dużej patogeniczności, które skutkują wysoką śmiertelnością u drobiu hodowlanego.

Wirus ptasiej grypy może bytować w zbiornikach wodnych, w których przebywa zakażone ptactwo. Influenza drobiu w optymalnych warunkach ( temperaturze 22 ⁰C) zachowuje właściwości zakaźne nawet przez 30 dni. Natomiast patogeny giną dopiero w 70 ⁰C, na przykład w trakcie gotowania lub pieczenia.

Ze względu na, to że ptasia grypa może przenieść się również na inne gatunki zwierząt oraz na ludzi. Ptasia grypa zaliczana jest do grupy zoonoz, czyli do grupy chorób odzwierzęcych. Badacze wyróżniają aż 4 typy antygenowe wirusa ptasiej grypy:

• Typ A - prowadzi do zakażenia ptactwa, zwierząt domowych i ludzi.
• Typ B - występuje głównie u ludzi,
• Typ C - również dotyczy u ludzi oraz świń,
• Typ D - ten typ występuje u bydła oraz czasami u świń.

Największy potencjał epidemiologiczny ma Typ A i B, które stanowią największe niebezpieczeństwo zarówno dla zwierząt jak i ludzi.

Jakie są objawy ptasiej grypy?

Okres inkubacji ptasiej grypy trwa od 3 do 5 dni ( czasami do 7 dni) w zależności od szczepu wirusa, gatunku drobiu i jego wieku. Objawy kliniczne ptasiej grypy u kur nie są zbytnio charakterystyczne i zróżnicowane, ponieważ różnią się one od zajadliwości i szczepu wirusa, który wywołuje chorobę.

Śmierć kur chorych na ptasią grypę może być nagła i bezobjawowa, co może również skutkować aż 100 % śmiertelnością. W momencie zakażenia kur wirusem o niskiej zajadliwości mogą wystąpić łagodne objawy, takie jak: osłabienie układu oddechowego, depresja, biegunka, zmniejszona produkcja jajek, osłabienie, stroszenie piór i gorączka. Głównym objawem, który jest łatwy do dostrzeżenia jest również, to że kury bardzo często i w sporych ilościach oddają kał, wydobywa się im wydzielina z oczu i dróg oddechowych. Brak reakcji hodowcy w odpowiednim momencie skutkuje przedłużającą się chorobą, w trakcie której następuje wzrost przekrwienia gardła, tchawicy, żołądka i tłuszczu w okolicy serca oraz spore obrzmienie na głowie i nogach.

Natomiast w momencie, gdy kury zarażą się wirusem ptasiej grypy, który cechuje się wysoką zajadliwością śmiertelność jest prawie 100 %. Wysoka patogenność wirusa skutkuje również spadkiem pobierania paszy i wody, drgawkami, skrętami szyi, paraliżem nóg i skrzydeł, dusznościami, zasinieniem korali i grzebienia oraz biegunką.

Drogi zakażenie ptasią grypą

Ptasia grypa to choroba, którą zakażenie następuje głownie drogą oddechową i pokarmową. Głównym źródłem zakażenia patogenami influenzy drobiu jest bezpośredni lub pośredni kontakt z dzikimi ptakami, zazwyczaj są to ptaki wodne. Natomiast rozprzestrzenianie wirusa może nastąpić za pośrednictwem zanieczyszczonej wody, paszy, ściółki, sprzętu i środków transportu. Nie można również zapominać, że ważnym ogniwem w łańcuchu zakażenia ptasią grypą jest rola człowieka, który poprzez zanieczyszczone ubranie, buty, i sprzęt może przyczynić się do rozprzestrzeniania choroby.

Ochrona przed ptasią grypą

Wirus ptasiej grypy ma swoje źródło w wydzielinach i odchodach chorych zwierząt, dlatego kontakt stada z zakażonym materiałem może skutkować przedostaniem się patogenów i dalszym rozprzestrzenianiem się wirusa. Aby uchronić swoją hodowlę przed groźną chorobą należy przestrzegać kilku podstawowych zasad związanych z higieną i kontaktem z zwierzętami spoza hodowli oraz osobami z zewnątrz.

Skuteczne zapobieganie ptasiej grypie wymaga skoordynowanego podejścia, które obejmuje bioasekurację, monitorowanie zdrowia ptaków, szybkie reagowanie na podejrzane przypadki oraz edukację hodowców i personelu. Współpraca z lekarzem weterynarii jest kluczowa dla opracowania spersonalizowanego planu zapobiegania, dostosowanego do konkretnych warunków hodowlanych.

• Bioasekuracja to zbiór praktyk mających na celu zminimalizowanie ryzyka wprowadzenia i rozprzestrzeniania się wirusa na fermie drobiu. Obejmuje to:
  • Ograniczenie Dostępu - Kontrola dostępu do ferm, zapewnienie wyznaczonych obszarów dla pracowników i odwiedzających. Bardzo pomocne w ograniczeniu dostępu mogą być tablice ostrzegawcze, które w prosty i bezpośredni sposób określają podstawowe reguły dotyczące poruszania się po obszarze budynku inwentarskiego lub w jego otoczeniu.
  
  • Dezynfekcja - Regularne dezynfekowanie obuwia, narzędzi, pojazdów i wszelkich przedmiotów wchodzących w kontakt z fermą. W przypadku prowadzenia hodowli, zarówno mniejszej, jak i większej warto zaopatrzyć się w skuteczne środki przeznaczone do dezynfekcji budynku inwentarskiego, ludzi oraz przedmiotów i narzędzi. Najpopularniejszymi preparatami do dezynfekcji są: Sandezia i Virkon S, które dzięki swoje skuteczności doskonale sprawdzają się w małych i dużych hodowlach. Dodatkowo, aby ograniczyć ryzyko zakażenia warto wyposażyć się w maty dezynfekcyjne, które można umieścić przed wejściem oraz przed wjazdem na farmę, ciekawym rozwiązaniem są też bramy dezynfekcyjne, które redukują ryzyko do minimum.
  • Zachowanie Higieny Osobistej - Hodowcy i pracownicy powinni przestrzegać surowych standardów higieny osobistej, w tym mycia rąk przed wejściem na fermę. Aby zachować odpowiednią higienę osobistą warto wyposażyć się również w kombinezony ochronne i odpowiednie środki przeznaczone do dezynfekcji rąk, które wspomogą proces ochrony przed chorobami.
• Izolacja Zainfekowanych Ptaków - W przypadku podejrzenia lub potwierdzenia zakażenia ptasią grypą, zainfekowane ptaki powinny zostać natychmiastowo izolowane. Izolacja pomaga w ograniczeniu rozprzestrzeniania się wirusa w stadzie.
• Monitorowanie Zdrowia Ptaków - Regularne monitorowanie zdrowia ptaków jest kluczowe. Zauważanie wcześniejszych objawów choroby umożliwia szybką reakcję i izolację potencjalnie chorych ptaków.
• Zgłaszanie Podejrzeń - Hodowcy powinni być świadomi obowiązku natychmiastowego zgłaszania wszelkich podejrzeń o ptasią grypę właściwym organom zdrowia zwierząt. Szybkie działanie umożliwia skuteczną kontrolę i zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa.
• Szczepienia - W niektórych obszarach dostępne są szczepionki przeciwko ptasiej grypie. Hodowcy mogą skonsultować się z lekarzem weterynarii w celu ustalenia, czy szczepienia są zalecane dla ich stada, zwłaszcza jeśli są to obszary o wysokim ryzyku zakażenia.
• Higiena Fermy - Zachowanie wysokich standardów higieny na fermie jest kluczowe. Regularne sprzątanie, usuwanie odchodów, kontrola insektów i gryzoni pomagają w utrzymaniu czystego i bezpiecznego środowiska dla ptaków.
• Ograniczenie Kontaktu z Dzikimi Ptakami - Dzikie ptaki mogą przenosić wirusa ptasiej grypy. Ograniczenie kontaktu między dzikimi ptakami a ptakami hodowlanymi, na przykład poprzez utrzymanie ferm z dala od obszarów często odwiedzanych przez ptaki dzikie, może zminimalizować ryzyko zakażenia. Dodatkowym zabezpieczeniem mogą być również siatki ogrodzeniowe oraz żywołapki, które wspomogą ochronę przed dzikimi zwierzętami.

Czy bramy dezynfekcyjne mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania na ptasią grypę?

Bramy dezynfekcyjne to kluczowe zabezpieczenie przed chorobami i infekcjami, które powinno występować w każdej hodowli zwierząt. Dzięki wykorzystaniu bram bioasekuracyjnych mamy możliwość zmniejszenia ryzyka rozprzestrzeniania się chorób wśród naszej hodowli oraz ich przenoszenia spoza obrębu gospodarstwa. Choroby przenoszone są nie tylko poprzez bezpośredni kontakt ptaków z innymi zwierzętami, ale również mogą zostać przetransportowane na obszar budynku inwentarskiego poprzez pojazdy wjeżdżające na teren naszej fermy. Dzięki wykonanym z wysokiej jakości materiałów odpornych na działanie warunków atmosferycznych mamy pewność, że bramy posłużą nam przez dłuższy czas i w znacznym stopniu zredukują ryzyko zachorowań. Bramy dezynfekcyjne pozwalają również na bezpieczne przemieszczanie się nie tylko w obrębie fermy, ale również poza nią, co daje nam możliwość działania na większym obszarze bez zmartwień o panujące choroby. Bramy te dzięki kurtynie dezynfekcyjnej gwarantują dokładne odkażenie całego pojazdu, co świadczy o tym, że są to najskuteczniejsze środki bioasekuracji dostępne aktualnie na rynku. W porównaniu do mat dezynfekcyjnych, bramy wygrywają dzięki swojej efektywności, ponieważ maty dezynfekują tylko koła a bramy cały pojazd. Dlatego warto wyposażyć swoją fermę w wysokiej klasy bramy dezynfekcyjne, które nie tylko zabezpieczą nasze stado przed infekcjami, ale również pozwolą każdemu hodowcy spać odrobinę spokojniej.

Czy człowiek może zarazić się ptasią grypą?

Jeśli przestrzegane są wszystkie wymagane zasady higieny to ptasia grypa wówczas nie stanowi zbyt poważnego zagrożenia dla ludzi. Wirus wywołujący influenzę drobiu jest bardzo wrażliwy na wysoką temperaturę, ginie w 70⁰C, dlatego nie ma powodu, aby zarazić się poprzez konsumpcję mięsa drobiowego poddanego obróbce termicznej. Natomiast osoby, które miały bezpośredni kontakt z podejrzanymi o zarażenie lub zarażonymi kurami albo ich zwłokami mogą spodziewać się wystąpienia objawów ptasiej grypy i poinformować służbę zdrowia jeśli zauważą u siebie objawy choroby grypopodobnej.

Ptasia grypa występująca u człowieka objawia się praktycznie identycznie symptomami jak zwykła grypa:

• Wysoką temperaturą,
• Kaszlem,
• Bólami mięśni i stawów,
• Zapaleniem spojówek,
• Złym samopoczuciem,
• Bólem brzucha,
• Nudnościami,
• Wymiotami,
• Kłuciem w klatce piersiowej,
• Dusznościami i problemami z oddychaniem.

Mimo, że objawy te przypominają zwykłą grypę, to w przypadku zarażenia wirusem ptasiej grypy mogą one być bardziej nasilone niż przy zwykłej infekcji. Ponadto przebyta influenza drobiu niesie za sobą szereg komplikacji i przewlekłych chorób, takie jak: małopłytkowość, limfopenię oraz nacieki na płucach i wiele innych. W wielu przypadkach zakażenie wirusem ptasiej grypy może zakończyć się również zgonem.

Jak leczyć ptasią grypę u człowieka

W momencie zakażenia wirusem ptasiej grypy zaleca się wprowadzenie leczenia farmakologicznego, które opiera się na lekach przeciwwirusowych. Leki przeciwwirusowe mogą znacząco zmniejszyć nasilenie choroby oraz skrócić czas jej trwania. Ponadto mają one znaczny wpływ na zwiększenie przeżycia osoby zakażonej. Ważne jest, że leki te muszą być podane jak najszybciej, najlepiej w ciągu 48 godzin od pojawienia się pierwszych objawów. Nie można również mylić ptasiej grypy z zwykłą grypą na którą mamy możliwość zaszczepienia się. Zwykła szczepiona na grypę nie chroni przed infekcją wirusa ptasiej grypy.

Ptasia grypa u kur to poważne zagrożenie dla hodowców drobiu. Zrozumienie objawów, środków diagnostycznych oraz skutecznych działań prewencyjnych jest kluczowe dla utrzymania zdrowia i produkcyjności stada. W razie jakichkolwiek podejrzeń o ptasią grypę, niezbędna jest natychmiastowa konsultacja z lekarzem weterynarii. Wprowadzenie środków bioasekuracji i stosowanie zaleceń weterynaryjnych stanowią klucz do zapobieżenia szerzeniu się tej choroby na fermie. Dodatkowo warto być czujnym nie tylko w stosunku do swojego stada ale również siebie, ponieważ skupiając się na doszukiwaniu się objawów ptasiej grypy wśród kur możemy zapomnieć o sobie i swoich problemach zdrowotnych oraz objawach, dlatego warto być czujnym i nieustannie dbać o higienę i dezynfekcję oraz ochronę przed chorobami.