Hodowla kur zimą - najczęstsze problemy

Zima w hodowli kur jest okresem, gdzie hodowca powinien być przygotowany na zapewnienie ptakom odpowiednich warunków. Poniższy zestaw zagadnień składa się z najczęstszych pytań zadawanych przez osoby utrzymujące drób.

Jak przedłużyć kurom dzień w okresie zimowym?

Właściwe oświetlenie kurnika to jeden z ważnych warunków jaki należy spełnić, będąc hodowcą drobiu. Dotyczy to zarówno dużych ferm drobiu, jak i małych przydomowych gospodarstw hodowlanych. O ile właściciele ferm drobiu, decydując się na założenie hodowli, duży nacisk kładą na właściwe oświetlenie, o tyle mali hodowcy kur nie zawsze zdają sobie sprawę, że światło jest jednym z czynników fizjologii tych ptaków.

Kury należą do zwierząt silnie reagujących na światło, a do prawidłowego funkcjonowania potrzebują około 14 godzin oświetlenia. Jego brak z kolei przenosi się na zmniejszenie nieśności wśród niosek, słabszy pobór paszy oraz spadek kondycji fizycznej tych ptaków. Okresy wiosny i lata to czas gdy kury często przebywają na wybiegu, dzień jest długi i tym samym kury otrzymują wystarczającą ilość światła. W tym czasie obserwuje się dużą nieśność, zwiększone zapotrzebowanie na paszę i ożywienie wśród ptaków. Wraz z okresem jesienno-zimowym, kiedy dzień się znacznie skraca, deficyt na światło naturalne jest bardzo duży, w związku z tym należy zadbać o to, aby przy pomocy odpowiedniego oświetlenia przedłużyć kurom dzień. Należy również zadbać o przejrzystość okien znajdujących się w kurniku oraz o to, aby nie były pozastawiane zbędnymi elementami wyposażenia inwentarskiego.

W przypadku oświetlenia budynku inwentarskiego gdzie przebywają kury, hodowca może zastosować oświetlenie typu LED lub fluorescencyjnego. Mogą to być ogólnodostępne żarówki ledowe w barwie ciepłej lub neutralnej. Przeliczając intensywność oświetlenia na metr kwadratowy kurnika powinno się zastosować ok 3-4 Waty. Tak więc kurnik o powierzchni 20 m² powinien być oświetlony żarówką o mocy świetlnej 60-80 W. Z uwagi na małą ilość światła dziennego, ważne aby kury były doświetlane od świtu oraz po zmierzchu.

Dobrym rozwiązaniem są żarówki ściemnialne oraz przystosowane do nich oprawy. W tym przypadku pomocne będą również elektroniczne bądź manuale programatory,  dzięki którym będzie można regulować intensywność światła oraz ustawić czas doświetlania.

Jak urozmaicić ptakom dietę zimą?

Zima jest bardzo trudnym okresem dla ptaków, ponieważ trudniej jest im znaleźć pożywienie na wybiegu. Bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej jakości żywienia, aby zagwarantować im prawidłowe funkcjonowanie. Oprócz paszy należy dostarczyć do menu drobiu ziarna np. kukurydzę żyto, jęczmień, które mogą być podawane w formie ześrutowanej, bądź w całości. Dodatkowo dietę należy wzbogacać w witaminy, które wspomagają przede wszystkim układ odpornościowy, co jest bardzo ważne zimą, kiedy zachorowalność wzrasta.

W zimnych okresach świetnym urozmaiceniem pożywienia są warzywa, zwłaszcza ziemniaki, marchew, buraki pastewne, które mają ogromny wpływ na procesy trawienne oraz posiadają właściwości antywirusowe, bakteriobójcze, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze. Nie należy zapomnieć również w jadłospisie ptaków o suszu z zielonek takich jak z lucerny, koniczyny, czy pokrzywy, które podnoszą w szczególności nieśność i jakość jaj. Doskonałym rozwiązaniem są również kiszonki, które zastąpią świeże liście, kwiaty i łodygi podawane w okresach letnich. Natomiast nasiona słonecznika oraz pestki cukinii lub dyni zapewnią źródło pierwiastków śladowych w zimowej diecie ptaków.

Jak zapobiec zamarzaniu wody zimą?

Zapewnienie wody pitnej dla drobiu jest bardzo ważną kwestią szczególnie w okresie zimowym, kiedy temperatura mocno spada, a woda w poidłach zamarza. Aby zapobiec zamarzaniu wody podczas mrozu należy wyposażyć hodowle drobiu w odpowiednie elementy:

Podgrzewacze pod poidła - podgrzanie wody jest możliwe poprzez bezpośrednie ustawienie poidła na podstawce z podgrzewaczem. Podgrzewacz posiada specjalną grzałkę, która ogrzewa wodę i nie stanowi niebezpieczeństwa dla zwierząt, ponieważ jest odpowiednio zaizolowany. Ogrzewacze wody występują w różnych rozmiarach, co pozwala na dostosowanie odpowiedniego rozmiaru podgrzewacza.

Podgrzewacz zanurzeniowy, który zanurza się bezpośrednio w wodzie w poidle. Podgrzewacz ogrzewa wodę, nie powodując jej zagotowania. Przewód grzewczy jest odpowiednio zabezpieczony powłoką z silikonu dla celów bezpieczeństwa zwierząt. Grzałkę można dostosować do każdego poidła, ponieważ jest bardzo elastyczna.

Przewody grzewcze, które montuje się na rurach oraz innych elementach przewodzących wodę np. zaworach, kranach. Kable grzewcze zawierają termostat, który włącza i wyłącza ogrzewanie przy odpowiednich temperaturach. Termostat umieszcza się w najchłodniejszym miejscu, a kable umieszcza się wzdłuż rur. W przypadku rur o dużej średnicy przewody należy przepleść wokół rur.

Wentylacja w kurniku zimą

W okresie zimowym należy pamiętać o odpowiedniej wentylacji kurnika. Mimo niskich temperatur nie można szczelnie zamknąć pomieszczenia, w którym znajdują się ptaki, ponieważ emitują one sporo wilgoci podczas oddychania, ulatniają się również toksyczne związki z ich odchodów. Przy szczelnym zamknięciu kurnika nagromadziłaby się duża ilość wilgoci oraz amoniaku, co spowoduje problemy z oddychaniem u ptaków. Duża wilgoć w kurniku może doprowadzić do rozwoju bakterii, wirusów, a co za tym idzie - chorób.

Jak często należy zbierać jajka zimą?

W okresie zimowym należy pamiętać o częstszym zbieraniu jaj kurzych, nawet kilka razy dziennie. Podczas niskich temperatur (poniżej temperatury 0 stopni), jajko zamarza, a jego zawartość powiększa się, co powoduje pęknięcia na zewnątrz skorupy, przez które przedostają się wirusy i bakterie. Takie jaja są bardzo niebezpieczne do spożycia. Innym powodem, dla którego powinno się częściej zbierać jaja jest dziobanie ich przez kury, z powodu braku zajęcia w okresie zimowym.

Czym zająć kury w okresie zimowym?

Jesienno-zimowe pogody niestety uniemożliwiają kurom aktywne spędzać czas, w porównaniu do pór letnich. Dlatego bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniego zajęcia ptakom, aby w okresie zimowym zapewnić im zdrowy tryb życia.

Jednym z zajęć może być np. zawieszona kolba kukurydzy bądź główka kapusty, która zapewnia im aktywność w postaci skubania. Jest to jednocześnie dawka świeżych warzyw, a w tym witamin, które są niezbędne w okresie zimowym. Inną aktywnością jaką możemy zastosować w kurniku lub zagrodzie jest umieszczenie gałęzi lub drabinek do wspinaczki, świetnym rozwiązaniem jest również mała huśtawka.

Kury uwielbiają kąpiele w piasku, niestety zimą jest on skryty pod warstwą białego śniegu lub zmieszany z wodą. Warto o tym pamiętać i zadbać o warunki do kąpieli ptaków. U kur "sucha" kąpiel to dbałość o higienę - podczas kąpieli piaskowych kury czyszczą swoje pióra, pozbywają się również pasożytów. Do piasku można dodać preparaty do suchej dezynfekcji.

Jak dbać o ściółkę w kurniku zimą?

Sprzątanie kurnika oraz wymiana wyściółki to jeden z obowiązków hodowców drobiu, trzody, bydła czy innych zwierząt. Właściwa dbałość o wyściółkę oraz higieniczne warunki bytowania kur, sprawią iż ptaki będą w lepszej kondycji fizycznej, nie będą narażone na szkodliwe oddziaływanie gromadzącego się mocznika i amoniaku. Nagromadzenie odchodów oraz mocznika sprzyjają powstawaniu amoniaku, co stanowi poważny problem dla układu oddechowego kur oraz podrażnienie ich oczu. Ściółka jest miejscem przebywania ptaków, gdzie wraz z ich odchodami, pozostałościami z paszy oraz dużą wilgotnością ściółki namnażają się larwy owadów i pasożytów, będące nośnikiem przeróżnych chorób wirusowych i bakteryjnych wśród ptaków, dlatego dbałość o ściółkę jest tak ważnym elementem w hodowli zwierząt. W okresie letnim, gdy kury przebywają na wybiegach, a kurniki są wietrzone, amoniak wyparowuje i stanowi mniejsze zagrożenie dla ptaków. Wraz z okresem jesienno-zimowym, gdy spadają temperatury otoczenia, pojawia się duża wilgotność powietrza, a kury przebywają w zamknięciu, należy zadbać o właściwe posłanie dla ptaków i jego częstsza wymianę. W większości kurników na wyściółkę stosuje się słomę lub trociny. Wymiany podłoża dokonuje się z reguły raz w tygodniu, w ramach podstawowych zabiegów związanych ze sprzątaniem kurnika, usuwaniem odchodów oraz pozostałości z paszy czy rozlanej wody. Przy wymianie stada lub w przypadku chorób wirusowych czy pasożytniczych, podczas wymiany ściółki zalecane jest przeprowadzenie dokładnej dezynfekcji budynku inwentarskiego, przy użyciu specjalistycznych detergentów myjąco dezynfekujących i opryskiwaczy ciśnieniowych. Dzięki temu hodowca może zapobiec rozprzestrzenianiu się poważnych ognisk chorobowych i jednocześnie zadbać o dobrobyt ptaków.

Dokonując wymiany słomy stanowiącej wyściółkę, warto stosować zwłaszcza w okresie zimowym preparaty wykazujące właściwości osuszające. Stosowanie takich środków nazywane jest suchą dezynfekcją. Środki do suchej dezynfekcji sprawdzą się nie tylko w kurnikach, jak również w chlewniach, w stajniach, padokach czy nawet klatkach dla królików oraz domowych gryzoni (chomiki, świnki morski, króliczki itp.). Sucha dezynfekcja poprzez właściwości osuszające, pozwala na utrzymanie dobrego mikroklimatu w budynkach inwentarskich. Dodatkowo efektywnie zwalcza wirusy, bakterie, grzyby, czy kokcydia. Jej stosowania prowadzi również o ograniczenia rozwoju larw oraz much przenoszących wszelakie choroby stanowiące zagrożenie dla zwierząt jak i ludzi zajmujących się ich oprzętem. Preparaty do suchej dezynfekcji, typu Sandezia, czy Dezosan Wigor, należy rozsypywać bezpośrednio na podłoże czy ruszta w kurniku, a następnie po nałożeniu wyściółki, warto rozsypać ją jeszcze bezpośrednio na słomę, trociny czy pellet w przypadku gryzoni. Sucha dezynfekcja stosowana regularnie raz w tygodniu efektywnie osuszy ściółkę oraz ograniczy ulatnianie amoniaku działającego drażniąco na kury. Stosując suchą dezynfekcję, zwłaszcza w okresie zimowym hodowca możne przedłużyć użytkowanie tej samej ściółki i zapewnić lepsze warunki bytowania dla zwierząt.

Dlaczego kury słabo niosą jajka zimą?

Znoszenie jaj przez kury zależy od wielu różnorodnych czynników. Wyróżnić tutaj należy gatunek drobiu, warunki mikroklimatyczne, sposób żywienia i suplementacji ptaków, czy warunki sanitarne. Największy odsetek jaj występujący na rynku stanowią jednak jaja znoszone przez nioski produkcyjne. Są to kury od początku odchowu odpowiednio przygotowywane do znoszenia dużych ilości jaj, utrzymywane w odpowiednim chowie fermowym. Nioski utrzymywane w chowie zagrodowym, w przydomowych gospodarstwach hodowlany są bardziej narażone na obniżoną nieśność, lub niosą jaja o słabszej jakości. Zależy to między innymi od zmieniających się pór roku i warunków panujących w kurniku.

Czasem zdarzają się okresy, że kury w ogóle nie znoszą jajek. Czy jest na to jakiś sposób?

Kury należą do zwierząt silnie reagujących na zmiany pór roku, sposoby żywienia, kondycję fizyczną oraz dostępność światła. Mniejsi hodowcy z pewnością obserwują największe spadki nieśności w okresach jesienno-zimowych. Sukcesywnie spadają wówczas temperatury otoczenia, dzień się skraca i tym samy dostęp do tak ważnego dla kur światła dziennego jest ograniczony. Dlatego właśnie w tym okresie należy zwrócić uwagę na odpowiednie doświetlanie ptaków, oraz utrzymywanie temperatury w kurniku na właściwym poziomie. Na fermach drobiu, gdzie chów odbywa się programowo w budynkach bezokiennych, optymalna temperatura dla kur niosek wynosi 21°C - 23°C, a światło i wilgotność regulowane są przy użyciu odpowiednich systemów produkcyjnych.

W hodowli zagrodowej utrzymanie takich warunków jest trudne do utrzymania. Ważne jednak, aby utrzymywać dodatnie temperatury, stosować odpowiednie oświetlenie np. ledowe lub flurescencyjne już od wczesnych godzin rannych, jak i wieczornych, tak aby zwiększyć dostępność światła dla ptaków. Jeżeli warunki pogodowe na to pozwalają dobrze aby kury przebywały na wolnym wybiegu. Niezwykle ważnym aspektem od którego zależna jest nieśność kur to sposób ich żywienia. Nioski towarowe już w okresie odchowu otrzymują pasze pełnoporcjowe w formie sypkiej. Są to dokładnie zbilansowane karmy uwzględniające zapotrzebowanie organizmu ptaków na odpowiednim etapie produkcyjnym. Które w okresie nieśności owocują dużą ilością znoszonych jaj. Nioski zagrodowe, w zależności od wielkości stada, często żywione są systemem gospodarskim. Pasze te nie zapewniają pełnego pokrycia na składniki niezbędne do prawidłowego rozwoju drobiu, co w połączeniu z niedoborem światła oraz spadkiem temperatur w otoczeniu skutkuje znacznym obniżeniem nieśności w okresach jesienno-zimowych.

Żywienie gospodarskie kur niosek wymaga uzupełnienia karmy w cenny wapń oraz suszone zioła, od którego zależy twardość skorupek i jakość znoszonych jaj. Niedobór wapnia powoduje bowiem deformację skorupek oraz wpływa na ich osłabienie. Dodatki paszowe wzbogacone w odpowiednie susze (np. susz z lucerny, czy pokrzywy). Na rynku dostępne są również gotowe workowane pasze jak np. „Kurka Naturka”, dedykowane dla drobiu na każdym etapie ich odchowu od pisklęcia po nioskę. Pasze wzbogacone o dodatki z ziół czy kukurydzę wpłyną korzystnie na dobrostan niosek oraz kolor żółtka znoszonych jaj. Specjalnie przygotowana pełnoporcjowa mieszanka paszowa zadba o zbilansowaną dietę ptaków. W okresach obniżonej nieśności hodowca powinien włączyć preparaty witaminowe, będące źródłem wielu witamin i składników mineralnych, które przełożą się na wzrost nieśności i poprawę kondycji zdrowotnej ptaków (witamina A, E, D3 i inne). Premiksy i dodatki do wody pitnej lub paszy dla niosek będą idealnym uzupełnieniem diety kur żywionych systemem gospodarskim.

Ważnym aspektem w hodowli drobiu są warunki higieniczne w jakich przebywają nioski. Regularne zabiegi związane z czyszczeniem i dezynfekcją kurnika, dbałość o ściółkę, stosowanie suchej dezynfekcji, która ma właściwości osuszające są w stanie ochronić stado przed zbędnymi chorobami i rozwojem pasożytów. Dobra kondycja zdrowotna i fizyczna kur niosek będzie sprzyjać poprawnej nieśności jaj. Reasumując wydłużenie dnia świetlistego, odpowiednie żywienie oraz właściwa suplementacja kur w okresie jesienno-zimowym przyniosą wymierne efekty, związane z wydłużeniem okresu nieśnego lub poprawą nieśności kur niosek oraz innego gatunku drobiu nieśnego.