ASF Afrykański Pomór świń

Afrykański Pomór Świń (African Swine Fever - ASF) to dynamicznie rozwijająca się zakaźna posocznicowa choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe oraz dziki. Bardzo szybki przebieg choroby sprawia, że padają świnie nawet te w najlepszej kondycji. Choroby świń i dzików nie leczy się i nie ma również szczepionek przeciw ASF, dlatego zwalczanie wirusa aktualnie odbywa się wyłącznie metodami administracyjnymi: poprzez ubój i utylizację zakażonych zwierząt. Stada trzody chlewnej zakażone wirusem ASF są likwidowane w całości. Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF w związku, z czym choroba ta nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia i życia. Wirus ASF jest odporny na wysoką i niską temperaturę, gotowanie, mrożenie, wędzenie, wysychanie i procesy gnilne. Właściwości zakaźne we krwi, kale, tkankach surowych, niedogotowanych produktów z mięsa wieprzowego lub dzików - zachowuje przez okres nawet 3 do 6 miesięcy a w mrożonym mięsie nawet 1000 dni.

Jak przenosi się wirus i jakie są objawy?

Wirus ASF przenosi się poprzez bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami zakażonymi. Afrykański Pomór Świń łatwo rozprzestrzenia się między gospodarstwami za pośrednictwem osób i pojazdów odwiedzających gospodarstwo, a także za pośrednictwem skażonego sprzętu i narzędzi, zwierząt mających swobodny dostęp do gospodarstwa takich jak gryzonie, koty czy psy. Choroba wirusowa świń przenosi się również przez skażoną paszę, wodę oraz poprzez karmienie zwierząt odpadami zawierającymi nieprzetworzone zakażone mięso. Pierwszym objawem zakażenia wirusem ASF jest gorączka świń do 41-42 °C utrzymująca się przez około 3-4 dni. Kolejnym objawem jest spadek temperatury poniżej normy i pojawienie się innych objawów o szybkim nasileniu, a mianowicie: nagłe i liczne padnięcia świń, sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała, zaczerwienienie skóry widoczne zawłaszcza na końcach uszu, ogona i kończynach, pienisty wypływ z nosa, duszność, biegunka, wymioty oraz niedowład zadu. Objawy te mają miejsce zwykle 24 godziny przed śmiercią zwierzęcia.

Jaka jest procedura, gdy zostanie wykryty ASF w chlewni?

Hodowca, który zauważył objawy mogące świadczyć o chorobie zakaźnej ASF wśród trzody chlewnej, jest zobowiązany do natychmiastowego zgłoszenia do Powiatowego Lekarza Weterynarii albo za pośrednictwem lekarza weterynarii opiekującego się gospodarstwem lub organu samorządu terytorialnego (wójta, burmistrza). Do momentu przybycia lekarza weterynarii posiadacz zwierząt zobowiązany jest do izolacji i strzeżenia wszystkich zwierząt przebywających w gospodarstwie.

W przypadku stwierdzenia ogniska ASF przez Lekarza Weterynarii podejmowane są czynności prowadzone pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej:

• wszystkie świnie w gospodarstwie, muszą zostać poddane ubojowi oraz zutylizowane;
• utylizacji podlegają również wszelkie produkty, które mogły zostać skażone wirusem ASF, a nie mogą zostać odkażone, np.: obornik, pasze, wszelkie przedmioty i substancje;
• gospodarstwo, podlega oczyszczaniu i dezynfekcji przy użyciu odpowiednich preparatów unieszkodliwiających wirusa ASF;
• -co najmniej 40 dni od dnia zakończenia oczyszczania i dezynfekcji będzie możliwe wstawienie nowej produkcji trzody chlewnej;

Odszkodowania dla producentów u których wykryto ASF

Producenci trzody chlewnej, u których wystąpiło ognisko ASF, mogą otrzymać odszkodowanie za straty poniesione w związku z działaniami Inspekcji Weterynaryjnej - za ubite i zutylizowane świnie oraz za zniszczone pasze lub sprzęt. Warunkiem wypłaty odszkodowania jest spełnianie wymagań weterynaryjnych oraz wymagań z zakresu identyfikacji i rejestracji zwierząt. Na stronie ARiMR można uzyskać informacje o dopłatach z budżetu państwa dotyczących utylizacji padłych zwierząt oraz wykaz zakładów utylizacyjnych prowadzących przedmiotową działalność.

Aktualna sytuacja w Polsce

W związku z wystąpieniem ASF w Polsce, zostały wyznaczone obszary objęte różnymi restrykcjami i kontrolami:

• obszar zagrożenia ASF - w którym występują przypadki u dzików jak i ognisk ASF u świń.
• obszar objęty ograniczeniami - w którym występują przypadki ASF u dzików
• obszar ochronny - to strefa podwyższonego ryzyka, gdzie nie występują przypadki, ani ogniska ASF

Każde nowe ognisko ASF 2020 oraz nowy przypadek chorego na ASF dzika, można śledzić na aktualizowanej przez Główny Inspektorat Weterynarii mapie ASF. Wokół ogniska ASF wyznacza się obszar zapowietrzony - 3 km wokół ogniska oraz obszar zagrożony - dodatkowe 7 km od obszaru zapowietrzonego. W obszarach tych obowiązuje nadzór nad stanem zdrowia świń, obowiązują stosowne nakazy, zakazy oraz ograniczenia dotyczące możliwości przemieszczania i sprzedaży świń. Nie można wynosić i zbywać produktów z gospodarstwa, w szczególności mięsa, padliny, środków żywienia zwierząt, wody, ściółki czy też nawozów naturalnych. Należy uniemożliwić osobom postronnym dostępu do pomieszczeń gospodarstwa.

Sposoby walki z ASF

Bioasekuracja to walka z ASF poprzez zapobieganie wniknięciu choroby do zdrowych stad w gospodarstwach. Polega m.in. na stosowaniu środków do dezynfekcji (np. wirusobójczy preparat VirkonS), zabezpieczeniu gospodarstw odpowiednim ogrodzeniem (np. siatki ogrodzeniowe, siatki leśne stosowaniu mat dezynfekcyjnych w wejściach do budynków inwentarskich. Należy ograniczyć dostęp osób postronnych do zwierząt, kontrolować wstęp osób z zewnątrz, dopilnować aby osoby, które muszą wejść do chlewni - dokonywały zmiany obuwia i odzieży i stosowały odzież ochronną. Ważnym czynnikiem jest również eliminacja gryzoni środkami deratyzacyjnymi oraz uniemożliwienie im wejścia do wnętrza chlewni poprzez stosowanie siatek w otworach okiennych, drzwiowych, wentylacyjnych a także poprzez prowadzenie okresowych dezynsekcji. Należy również zabezpieczenie chlewnię przed zwierzętami domowymi i utrzymywanie świń w systemie zamkniętym. Aby skutecznie zapobiegać zakażenia wirusem ASF zaleca się montować bramy do dezynfekcji środków transportu wjeżdżających na teren gospodarstwa (np. dostawców pasz, odbiorców żywca). Nie karmić zwierząt paszami niewiadomego pochodzenia i produktami pochodzenia zwierzęcego. Należy zadbać, by osoby pracujące w chlewni nie miały kontaktu z innymi stadami trzody chlewnej. Więcej na ten temat w artykule "Jak chronić się przed ASF?"