Kanibalizm kur jest problemem, który występuje zarówno w małych przydomowych hodowlach, jak i na fermach drobiu. Jest to zjawisko zwane pterofagią, które polega na wzajemnym dziobaniu się ptactwa. Udręką wielu hodowców jest agresja wśród drobiu, która najczęściej występuje w hodowli kur niosek oraz bażantów. By zlikwidować problem wydziobywania piór u ptaków koniecznie jest zidentyfikowanie jego źródła.
Spis treści [ukryj]
Agresja wśród kur może być spowodowana wieloma czynnikami tj. nieprawidłowe warunki bytowe, czynniki genetyczne, czy błędy żywieniowe. Do najważniejszych z nich należą:
Powyższe czynniki potęgują stres, co powoduje agresywne zachowania wśród kur. Źródła kanibalizmu najczęściej się na siebie nakładają, a w rękach hodowcy jest wyeliminowanie możliwości pojawienia się kanibalizmu w stadzie.
Kanibalizm wśród drobiu objawia się wzajemnym dziobaniem oraz wydziobywaniem piór, a czasem nawet ich zjadaniem. Problem zazwyczaj nasila się w okresie pierzenia, które odbywa się raz w roku. Kury w tym czasie są bardziej podatne na stres, infekcję oraz osłabienie. Widoczne obrażenia i rany na kurach, z wyciekiem krwi, zachęcają ptaki do dziobania, co potęguje problem kanibalizmu w stadzie.
Najczęściej ptaki dziobią się z powodu zbyt dużego zagęszczenia w stadzie. Wiąże się to również ze zbyt małą ilością poideł i karmideł. Osobniki, które znajdują się niższej w hierarchii stada mają utrudniony dostęp do pożywienia, dlatego często są słabe, mają mniejszą masę ciała i padają atakom agresora. Bardzo ważne, by zapewnić wszystkim kurom równomierny i nieskrępowany dostęp do poideł i karmideł dzięki czemu ptaki będą mogły swobodnie pobierać pożywienie. Bardzo dobrym rozwiązaniem są automatyczne linie pojenia z miseczkami oraz karmidła zasypowe z szeroką misą.
Kolejny problem kanibalizmu wiąże się nieprawidłowym żywieniem, czego skutkiem jest niedobór makro- i mikroelementów, witamin oraz białka. Dobra pasza dla drobiu powinna zawierać wysoką zawartość włókna, dzięki któremu karma przebywa dłużej w układzie pokarmowym. Przy występującym problemie dziobania się należy podawać kurom paszę sypką lub kruszonkę, którą ptaki będą pobierać dłużej aniżeli granulat. Warto zastosować również specjalne sprężyny antystresowe na paszę, które zajmują kury przez dłuższy czas. Kurom należy podawać również mieszanki np. Polfamix, Nutraminka, które wzbogacą paszę o witaminy, a także preparat Kani- Stop przeciw kanibalizmowi i ogólnej agresji zwierząt, który zapobiega dziobania i podskubywania piór wśród kur.
Często przyczyną agresji wśród kur są mykotoksyny, które mogą pochodzić z resztek żywności, a także starego lub źle przechowywanego zboża, w którym znajdują się pasożyty tj. wołek zbożowy. By uniknąć dziobania się ptaków nie należy skarmiać odpadów, a także dbać by pasza była świeża i prawidłowo przechowywana, a zboże odpowiednio dosuszone i pozbawione pasożytów.
Zbyt duże natężenie światła oraz za długie świecenie w kurniku wzmaga zachowania kanibalistyczne u kur. Sprawia, że ptaki są pobudzone, szukają punktu w którym mogą rozładować napięcie, co prowadzi do agresji wśród kur. Ważne jest by w kurniku oświetlenie było równomiernie rozprowadzone. Nad karmidłami i poidłami światło powinno być słabsze, z kolei gniazda winny być zacienione. Najodpowiedniejszą barwa światła do kurnika to czerwona, działająca uspokajająco na drób, a także sprzyjająca znoszeniu jaj. Należy pamiętać, że sztuczne światło nie powinno być palone na całą noc. W kurniku należy zadbać również o odpowiednią wentylację. Zbyt mała wymiana powietrza przyczynia się do nadmiernego stężenia dwutlenku węgla oraz amoniaku, który szkodliwie działa na kury, podrażnia drogi, wzmaga stres i negatywnie oddziałuje na kondycję ptaków.
Pchły kurze oraz inne pasożyty prowadzą do problemów behawioralnych w stadzie. Ugryzienia ptaszyńca kurzego powodują ból, co przekłada się na stres oraz agresję w kurniku. Ptaszyniec powoduje powstawanie na skórze ognisk zapalnych, często z wysiękiem. Rany na skórze kur sprawiają, że reszta stada staje się bardziej agresywna i atakuje osłabionego ptaka. Kluczowe w tej sytuacji jest pozbycie się ptaszyńca kurzego stosując m.in. oprysk środkiem Harmonix oraz ziemię okrzemkową, a także środek odstraszający piórojady aqua ex-mite. Zranionego ptaka należy odizolować lub opatrzeć, tak by rana nie była widoczna dla pozostałych kur.
Gdy kanibalizmu u kur już występuje należy szybko działać, by zatrzymać problem dziobania się ptaków. Do paszy warto zastosować Agreset - mieszankę witamin i minerałów, które zmniejszają agresję w stadzie. Środek na kanibalizm Agreset występuje w różnych opakowaniach, w zależności od wielkości hodowli. Nad konkurencją dominuje dużą wydajnością - 1 kg wystarcza aż na 200 kg paszy, a także dodatkami w postaci czosnku i marchewki, które podnoszą odporność zwierząt. Można stosować również specjalną mieszankę Kani-Stop, która w szybkim czasie uzupełnia niedobory mikroelementów. Poprawa widoczna jest już nawet po kilku dniach. W kurniku należy zastosować spray uspokajający No-Fight , który łagodzi zachowania agresywne. W sytuacji gdy w kurniku znajdują się zranione lub słabsze ptaki należy je odizolować. Gdy nie ma takiej możliwości dostępny jest specjalnypreparat Canibal Stop , którym należy opryskać atakowane ptaki. Charakterystyczny, gorzki smak skutecznie zniechęca agresora do kolejnych ataków. Warto zadbać o to, by ptaki się nie nudziły. W tym celu należy zorganizować grzebalisko, do którego przygotowania wystarczy żwir lub piach. Przydatne są również sprężyny antystresowe, z których kury wyjadają paszę.
Gdy ptaki są względem siebie agresywne, a także w sytuacjach samookaleczenia bardzo dobrym rozwiązaniem są osłonki na dzioby – tzw. okulary dla ptaków. Nakładki na dzioby eliminują problem kanibalizmu wśród ptaków. Zakłada się je nie tylko bażantom, ale również agresywnym kurom czy kogutom. Osłonki na dzioby dla kur nie utrudniają ptakom pobierania paszy oraz pojenia. Z powodzeniem są stosowane również w przydomowych hodowlach, w których występują wyjątkowe agresywne kury czy koguty, na które nie działają inne metody zwalczania agresji drobiu.
